In de wereld van vandaag is het leren over gevoelens en hoe we met anderen omgaan heel belangrijk op school. Experts zoals Kees van Overveld laten ons zien hoe we dat beter kunnen doen. In zijn boek “SEL – Sociaal-emotioneel leren als basis” legt Van Overveld uit hoe belangrijk dit is. Hij praat over zelfkennis, zelfbeheersing en hoe we anderen kunnen begrijpen.
Scholen die aandacht besteden aan deze sociale en emotionele vaardigheden zien vaak minder problemen. Daardoor wordt het op school fijner en leren kinderen beter. Van Overveld zegt dat het niet alleen gaat om goede manieren leren. Het is ook belangrijk dat elke leerling zich veilig en blij voelt op school. Zo bouwen we samen aan een fijne schooltijd voor iedereen.
Wat is Sociaal Emotioneel Leren?
Sociaal Emotioneel Leren (SEL) helpt kinderen en volwassenen om emoties te begrijpen en te beheren. Ook leren ze hoe ze goede relaties kunnen opbouwen en verantwoordelijk kunnen zijn. Het gaat vooral om vijf belangrijke vaardigheden: zelfbewustzijn, zelfmanagement, sociale bewustzijn, relatievaardigheden en een goede besluitvorming.
SEL basisprincipes zijn erg belangrijk voor zowel de persoonlijke als de schoolse ontwikkeling van leerlingen. Scholen die aandacht besteden aan emoties doen het vaak beter. Al sinds de jaren 80 wordt er in het onderwijs ruimte gemaakt voor deze belangrijke lessen.
Onderzoeken uit de hele wereld laten zien dat SEL-programma’s leiden tot minder problemen en meer vriendelijk gedrag. Ook voelen kinderen zich beter over zichzelf en anderen. De SEL-lessen moeten wel goed georganiseerd zijn met het SAFE-principe. Dit betekent dat lessen op een bepaalde volgorde volgen, actief, gefocust en duidelijk zijn.
SEL is diep verbonden met hoe goed scholen presteren. Het gaat om het leren omgaan met jezelf en met anderen. Dit is super belangrijk tijdens de schooltijd. Scholen en leerkrachten zetten in op het emotionele en sociale welzijn. Dit maakt de sfeer op school een stuk beter.
De rol van Kees van Overveld
Kees van Overveld is een belangrijke expert op het gebied van sociaal emotioneel leren. Hij schreef een boek voor mensen die in het onderwijs werken met kinderen van 3 tot 15 jaar. Dit boek helpt hen om sociaal emotioneel leren toe te passen in de klas.
Het boek, met 256 pagina’s, laat zien hoe je SEL kunt gebruiken. Het is bijgewerkt met de laatste onderzoeken en informatie over hoe je omgaat met trauma. Experts zoals Anton Horeweg en Bertus Meijer raden het boek aan omdat het praktisch is en makkelijk om te volgen.
Van Overveld biedt ook een korte cursus aan voor schoolteams. Dit helpt ze om samen meer te leren over SEL. Experts geven complimenten over het boek omdat het laat zien hoe belangrijk het is voor kinderen om sociaal en emotioneel gezond te zijn.
Met zijn methoden benadrukt van Overveld het belang van het opmerken van problemen bij kinderen. Hij let extra op kinderen die achterstanden hebben door bijvoorbeeld trauma. Hij zegt dat het belangrijk is om geduldig te zijn en sociaal-emotionele vaardigheden vaak te oefenen.
Belang van Sociaal Emotioneel Leren in de Klas
Sociaal emotioneel leren (SEL) is heel belangrijk in de klas. Het helpt kinderen met hun gevoelens en met elkaar omgaan. Dit maakt niet alleen de sfeer beter, maar kinderen gaan ook beter leren.
SEL heeft drie soorten vaardigheden: over jezelf (zoals jezelf kennen), over anderen (zoals vrienden zijn) en beslissingen nemen. Deze vaardigheden zijn superbelangrijk voor hoe kinderen groot worden. Ze leren goed met zichzelf en anderen om te gaan.
SEL maakt veel positieve dingen mogelijk. Het helpt tegen slecht gedrag en verdrietige gevoelens. Ook gaan kinderen er beter door leren. Met SEL kunnen we problemen voorkomen in plaats van alleen maar oplossen. Zo ontstaat er een fijne plek om te leren voor iedereen.
Als we SEL goed gebruiken, krijgen we een klas waar iedereen meedoet. Het is ook goed voor later, want het maakt kinderen productiever en gelukkiger. We gebruiken dingen zoals emotiekaarten, om kinderen hun gevoelens te laten begrijpen. Dit maakt de klas een leukere plek.
Het is ook slim als leraren duidelijke regels hebben en laten zien wat de planning is. Dit geeft kinderen een veilig gevoel en ze weten wat ze kunnen verwachten. Als kinderen mee mogen denken, vinden ze school vaak leuker. Dit maakt dat ze actiever meedoen.
Effectieve Methoden voor Sociaal Emotioneel Leren
Effectief leren over gevoelens en samenwerken is super belangrijk. Op het Tabor College d’Ampte hebben ze daar bewust aan gewerkt. Leraren en de schoolleiding wilden de sfeer verbeteren, al acht jaar geleden. Ze zagen dat een veilige plek nodig was, zeker met meer leerlingen.
Ze kozen voor Positive Behaviour Support (PBS) om goed gedrag te bevorderen. Daarnaast gebruiken ze ‘Kracht in Controle’ (KIC). Dit helpt niet alleen leerlingen, maar ook leerkrachten en ouders. Elke week krijgen alle klassen KIC-lessen, wat helpt om beter met emoties om te gaan.
- Tabor College d’Ampte is drie jaar erkend als ‘excellente school’ door KIC en Handig Gedrag.
- De school vraagt twee keer per jaar feedback met een competentiemeter. Deze meet respect, veiligheid en verantwoordelijkheid.
SEL technieken verbeteren niet alleen sociale vaardigheden, maar helpen ook met gedrag in de klas. Het aanpassen van de mindset kost tijd. Niet elke leraar vindt het makkelijk, maar verandering brengt groei. Scholen doen het beter met brede aandacht voor SEL en hulp van ouders.
‘Handig gedrag’ laat de waarden respect, veiligheid en verantwoordelijkheid zien. Iedereen weet dan wat er verwacht wordt. Dit is cruciaal voor goed gedrag in de klas en het succes van nieuwe onderwijsmethoden.
De Impact op Leerlingen
Sociaal emotioneel leren helpt leerlingen nu en later. Het verbetert hun gevoelens en hoe goed ze leren. Het maakt de lessen beter en efficiënter.
Een groot onderzoek toonde aan dat SEL goed werkt. Het betrok 575.361 leerlingen uit 53 landen. Het hielp hun sociale vaardigheden te verbeteren, ze hadden positievere gevoelens, en ze deden het in algemene zin beter op school.
Een andere studie keek naar veel onderzoeken. Ze vond dat leerlingen beter werden in samenwerken en minder problemen hadden. Hun cijfers gingen omhoog door minder gedrags- en emotionele problemen.
SEL zorgt voor minder agressie en minder gebruik van middelen. Het maakt leerlingen beter in hoe ze omgaan met anderen. Dit leidt tot betere prestaties op school.
De cijfers laten zien dat SEL belangrijk is voor schoolprestaties. Academische prestaties stijgen met 11% door SEL. 84% van de leraren ziet dat leerlingen dan beter presteren.
Jongeren vinden SEL ook belangrijk. Zij zien het nut voor hun opleiding. In de VS verbeterden 270.034 studenten die SEL deden in motivatie en cijfers.
Conclusie: SEL helpt niet alleen met schoolresultaten. Het maakt leerlingen en lessen beter en is waardevol voor iedereen.
Ouders Betrekken bij Sociaal Emotioneel Leren
Het is belangrijk om ouders te betrekken bij het sociaal emotioneel leren van hun kinderen. We moeten ervoor zorgen dat ouders de juiste middelen hebben om thuis te helpen. Op deze manier wordt het leren thuis en op school goed op elkaar afgestemd.
Regelmatige bijeenkomsten met ouders zijn heel nuttig. Daar kunnen ze praten over hoe het met hun kind gaat en over hun zorgen. Door SEL en de kerncompetenties te bespreken, kunnen ouders hun kind ook thuis beter ondersteunen.
Een goede thuisomgeving is cruciaal voor de ontwikkeling van kinderen. Dingen zoals samen praten over hoe de dag was, en een ondersteunende omgeving bieden, maken echt een verschil. Veel leraren zeggen dat sommige leerlingen extra steun nodig hebben vanwege hun gedrag.
Het groepsplan gedrag helpt ook om ouders meer te betrekken. Als ouders meehelpen met dit plan, voelen ze zich meer betrokken. Dit is goed voor de samenwerking tussen huis en school. Zo’n plan helpt vooral bij leerlingen die meer gedragsproblemen hebben.
Het doel moet een sterke samenwerking tussen school en thuis zijn. Zo wordt er samen een plek gecreëerd waar elk kind kan groeien. Dit begint met open staan voor elkaar en samen werken aan een betere toekomst voor de kinderen.
Trainingen en Workshops
SEL trainingen hebben een grote impact. Ze zijn nodig op scholen om pesten en agressie aan te pakken. Het gebruik van traumasensitief onderwijs maakt scholen veiliger en vriendelijker voor iedereen.
Leraren kunnen beter omgaan met problemen door hun vaardigheden te verbeteren. Ze doen dit bijvoorbeeld in de Impuls training. Deze duurt 12 weken en gebruikt digitale hulpmiddelen. Zo werken leraren, leerlingen en ouders samen aan oplossingen.
Professionele groei stopt nooit. Leraren leren in trainingen hoe ze gedrag en routines kunnen veranderen. Ze zien hoe kleine veranderingen groot effect hebben. Goede communicatie wordt benadrukt. Dit helpt stress bij leerlingen te verlagen.
Trainingen zijn belangrijk voor professionele ontwikkeling. Ze helpen bij het creëren van gelukkigere scholen en klassen. Door in SEL trainingen te investeren, verbeteren leraren hun band met leerlingen. Zo ontstaat een harmonieuze leeromgeving.
Schoolgeluk als Partner
Schoolgeluk heeft De Geluksaanpak ontwikkeld om te werken aan SEL-vaardigheden. Tegenwoordig leren kinderen gelukkig veel over sociale en emotionele vaardigheden. Dit gebeurt door programma’s zoals Kwink en Leefstijl en De Geluksaanpak.
De lessen gaan over belangrijke dingen zoals jezelf kennen en goed met anderen omgaan. Dankzij Schoolgeluk-De Geluksaanpak kunnen scholen deze dingen goed leren aan de kinderen. Zo maken ze het schoolleven beter.
Sociaal-emotioneel leren zorgt voor minder problemen en meer vriendelijkheid. Kinderen doen het ook beter in vakken als rekenen. Met hulp van Schoolgeluk-De Geluksaanpak wordt een veilige basis gelegd waardoor klassen in de performings-fase komen en goed kunnen leren.
Zo ontstaat een fijne leerplek voor iedereen. Daardoor voelen leerlingen zich veilig en gelukkig op school.
Evaluatie en Feedback
Het beoordelen van de impact van sociaal-emotionele leerplannen is essentieel. Door gedetailleerde feedback te gebruiken, kunnen leraren verbeteringen toepassen. Zo is aangetoond dat feedback erg belangrijk is in het onderwijsproces.
De ontwikkeling op sociaal-emotioneel vlak vormt een basis voor goede prestaties op school en gezond gedrag. Onderzoek toont aan dat de kwaliteit van het onderwijs veel invloed heeft. Een bekwame leraar maakt echt een verschil, vooral voor studenten uit minder bevoorrechte milieus.
Een continue verbeteringsproces is nodig voor succes. Scholen die uitblinken, zetten in op meer leertijd en effectieve onderwijsmethoden. Het is bewezen dat hoge verwachtingen stellen, tot betere resultaten leidt.
Regelmatige evaluatie en aanpassing van onderwijsprogramma’s zijn cruciaal. Het beleid van de ministeries VWS en OCW bevordert een gezonde levensstijl op scholen. Dit sluit aan bij onderzoek dat de link benadrukt tussen sociale, emotionele ontwikkeling en schoolprestaties.
Inspirerende Voorbeelden
De kracht van sociaal-emotioneel leren wordt duidelijk door succesverhalen. Een inspirerend voorbeeld is de aanpak van De Vreedzame School. De Vreedzame School gebruikt de SEL toepassingen en dat leidt tot minder gedragsproblemen en een betere groepsdynamiek.
Onderzoek laat zien dat leerlingen met sterke sociaal-emotionele vaardigheden beter presteren op school (Taylor et al, 2017). Programma’s zoals De Vreedzame School helpen niet alleen de leerling, maar ook het klimaat in de klas en op school.
Inspirerende verhalen tonen aan dat SEL toepassingen niet alleen sociaal-emotioneel helpen. Ze verbeteren ook academische resultaten. Leerlingen worden weerbaarder, sociaal vaardiger en sterker. Dit leidt tot minder problemen en een positiever zelfbeeld, zegt Sklad et al. (2012).
Een ander mooi voorbeeld is een programma zoals ‘Wereldreizigers’ om bij nieuwkomers een positief zelfbeeld en pro-sociaal gedrag te ontwikkelen. Dit versterkt niet alleen sociale en emotionele vaardigheden, maar helpt ook bij culturele en taalkundige integratie.
Dit alles toont aan hoe belangrijk SEL toepassingen in onderwijs zijn. Ze tonen hoe scholen belangrijke levensvaardigheden bij leerlingen kunnen ontwikkelen.
Veelvoorkomende Uitdagingen
Leerkrachten vinden het implementeren van sociaal-emotioneel leren vaak lastig. Probleemgedrag van leerlingen komt vaak door vier gedragsfuncties. Negatieve aandacht lijkt duidelijker voor leerlingen dan positieve, wat een uitdaging vormt.
Gedrag dat voortkomt uit verveling of moeilijkheidsgraad van lessen vraagt om aanpassingen. Door de leerstof aan te passen, kunnen leraren dit probleem aanpakken. Ook het verlagen van machtsstrijd helpt bij de implementatie van SEL.
Positieve bekrachtiging werkt goed bij gewenst gedrag. Reflecteren op gedrag door vragen te stellen bevordert zelfkennis. Deze aanpak ondersteunt het idee van passend onderwijs en de rechten van leerlingen met een handicap.
Grote uitdagingen in onderwijs vereisen een gemeenschappelijke visie voor succesvolle inclusie. Leraren en betrokkenen moeten samenwerken. Inclusief onderwijs is een filosofie die pleit voor meer betrokkenheid van alle leerlingen.
Het is essentieel om hulpmiddelen zoals de Index for Inclusion te gebruiken. Deze bevordert gelijkheid en respect voor diversiteit. Het helpt scholen om een positief en inclusief leerklimaat te creëren.
De Toekomst van Sociaal Emotioneel Leren
In de toekomst is sociaal emotioneel leren (SEL) essentieel in het onderwijs. HiRO werkt samen met ParnasSys via het Kindbegrip systeem. Dit systeem, ontwikkeld met Kees van Overveld, focust op vijf belangrijke SEL-competenties. Hierdoor begrijpen we beter wat leerlingen nodig hebben op sociaal en emotioneel vlak.
Wat is er zo speciaal aan de werkwijze van HiRO? Hun methodiek verbetert sociale cohesie door ervaringsgericht leren, geïnspireerd door judo. Kinderen leren hierdoor grenzen respecteren en zelfvertrouwen opbouwen. De combinatie van digitale en fysieke lessen zorgt ervoor dat alle leerlingen aandacht krijgen voor hun sociaal-emotionele groei.
Uit onderzoek blijkt dat SEL-programma’s echt werken. Een onderzoek onder 270.034 Amerikaanse studenten toont een toename van 25% in sociale vaardigheden na SEL-programma’s. Het leidde ook tot 10% minder probleemgedrag en symptomen van angst. Deze positieve effecten zien we zelfs nog zes maanden later. Door SEL te integreren in het onderwijs, verbeteren we niet alleen academische resultaten. Het maakt onze maatschappij ook veiliger en zorgt voor het welzijn van jongeren.
De Geluksaanpak heeft de SEL-vaardigheden verwerkt in de gehele aanpak. Met als doel gelukkige leerlingen in gelukkige klassen(!)